
با افزایش رقابت در بازارهای جهانی و تغییر رویکرد کسب و کارها از روشهای سنتی به روشهای جدید و خلاقانه، شرکتها مجبور هستند برای ادامه حیات با دنیای متحول امروز همراه شوند و تغییراتی را در کسب و کار خود اعمال نمایند. این دگرگونی دنیای امروز الزاماتی را برای شرکتها و سازمانها ایجاد کرده است که از جمله آن میتوانیم به جذب نیروی انسانی اشاره نماییم.
یکی از مهمترین چالشهای مدیران که امروزه با آن مواجه هستند، انتخاب و جذب نیروی انسانی دارای مهارت و شایستگی شغلی از میان انبوه کارجویان است، جذب نیروهایی که با الزامات سازمانی و شغلی شرکتها تناسب بیشتری داشته باشند. این چالش اگر به طور صحیح رفع نشود قطعا باعث مشکلات و هزینههای بیشتری از جمله اخراج کارکنان میشود.
هر شغلی به مجموعهای از شایستگیهای منحصر به فرد برای انجام آن شغل به صورت موثر نیاز دارد و افرادی که در این شغلها قرار میگیرند باید از این شایستگیها برخوردار باشند. الگوهای شایستگی، مجموعهای از شایستگیها را در بر میگیرند که لازمهی انجام موفقیتآمیز وظایف و مسئولیتهای محوله هستند. بنابراین ضروری است در جذب نیروی انسانی به شایستگیهای شغلی توجه شود و به عنوان معیار گزینش مدنظر مدیران قرار گیرد. همانطور که اشاره کردیم جذب منابع انسانی فاقد شایستگی، علاوه بر تحمیل هزینههای سنگین و اتلاف وقت و منابع سازمان، باعث میشود که سازمانها نتوانند به طور اثربخش به هدفها و راهبردها، جامه عمل بپوشانند.
بر همین اساس یکی از موضوعاتی که این روزها مدیران به آن توجه ویژهای میکنند انتخاب افراد جویای کار بر اساس شایستگیهای شغلی است. این رویکرد نوآورانه به دلیل تاثیر مثبتی که بر روی کسب و کارها و عملکرد شغلی میگذارد از محبوبیت ویژهای در نزد مدیران برخوردار شده است.
اما شاید این سوال پیش آید که منظور از شایستگی شغلی چیست؟
شایستگیهای شغلی، به مجموعهای از دانشها و مهارتها و توانمندیهای موردنیاز و مرتبط برای فعالیت به صورت مناسب و کارا در یک عنوان شغلی، اشاره دارد. از مهمترین مزایای استفاده از شایستگیهای شغلی در جذب نیروی انسانی، اثربخشی بالای آن است؛ چرا که یافتن نیروی کار متناسب با موقعیتهای شغلی یک سازمان، مهمترین دغدغه بخش منابع انسانی آن بوده و در صورت انجام یک استخدام نامناسب، هزینههای بسیاری به سازمان تحمیل میشود. اما اگر این مرحله در زمان درست و به طور صحیح انجام شود، باعث کاهش هزینههای آموزش، میزان خطا در کار و افزایش پیشرفت در کار میگردد.
در همین راستا و با توجه به مزایایی که استخدام بر اساس شایستگیهای شغلی نسبت به شیوههای سنتی دارد، آزمون استخدام بخش خصوصی برای اولینبار در کشور به این موضوع توجه نموده و دومین آزمون استخدام بخش خصوصی را بر همین اساس برگزار مینماید. در این آزمون هر داوطلب شایستگیهای شغلی متناسب با دانش و تجربیات خود را انتخاب نموده و در مرحله اول آزمون که به صورت اینترنتی برگزار میشود، به سوالات مربوط به همان موارد پاسخ میدهد.
فرآیند تعیین شایستگیهای شغلی توسط کارشناسان آزمون، با جمعآوری نیازمندیهای اعلامی ثبت شده در چندین هزار درخواست نیروی انسانی رسیده از سوی شرکتها و نیز بررسی مهارتها، توانمندیها و دورههای تخصصی اعلام شده در رزومه کارجویان در اولین دوره آزمون استخدام بخش خصوصی آغاز شد. سپس با پالایش، تحلیل و وزندهی به اطلاعات گردآوری شده، در نهایت مهمترین دانشها، مهارتها، و توانمندیهای موردنیاز جهت هر شغل به عنوان شایستگیهای شغلی آن انتخاب شدند. از مهمترین نکات مثبت این فرآیند، استفاده از دادههای واقعی فضای بازار کار کشور برای تعیین شایستگیهای شغلی و عدم کپیبرداری از منابع خارجی میباشد که در نتیجه آن را به مدلی کاملا مناسب برای معرفی نیروی انسانی متناسب با تقاضای شرکتهای کشور بدل کرده است.
ارزیابی و معرفی افراد بر اساس شایستگی شغلی، از آن جهت دارای اهمیت است که تعریف شرکتها از یک نیروی خوب متفاوت است و افراد در هر شرکتی بر اساس نیازها و معیارهای همان شرکت رتبهبندی میشوند. به عنوان مثال، معیارهای انتخاب و جذب یک “حسابدار خوب” در دو شرکت مختلف یکسان نبوده و هر کدام از این شرکتها معیارهای خاص خود را برای سنجش نیروی انسانی دارند. بنابراین اگر افراد به صورت کلی ارزیابی شده و صرفا نمرهای را به عنوان میزان تخصص خود در یک شغل کسب نمایند، فرآیند معرفی و جذب آنها در شرکتهای متقاضی، فرآیند موفقی نخواهد بود. اما زمانی که معیارهای مختلف دانشی و مهارتی یک شغل به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار میگیرد، میتوان اطمینان حاصل کرد که نیروی انسانی مناسب با تقاضای هر سازمان معرفی میشود. در این صورت یک پل ارتباطی کارا بین کسب و کارها و کارجویان شکل گرفته و هر دو طرف از معرفی انجام شده رضایت خواهند داشت.